BAŞBAKAN İSMET İNÖNÜ
ŞEBİNKARAHİSAR'DA
Mahmut Arseven'den alınan yukarıdaki fotoğraf, Başbakan İsmet İnönü'nün 1935 yılında Erzincan'dan
Giresun'a giderken Şebinkarahisar'a da uğradığının resmidir ve ilk kez
yayınlanmaktadır.
Evet, İsmet İnönü, Atatürk'ün
isteği ile 1935 yılı yazında Güneydoğu, Doğu Anadolu ve Karadeniz
illerine yaptığı uzun tetkik gezisinde Şebinkarahisar'dan da geçmiştir.
Başbakan İsmet İnönü, Cumhurbaşkanı Atatürk'ün emriyle, 1935 yılında Doğu ve
Güneydoğu ile Karadeniz illerinde bir geziye çıkmış ve gördüklerini,
izlenimlerini, Erzurum’dan Erzincan’a,
Ağrı’dan Diyarbakır’a, Kars’tan Muş’a, Diyarbakır’dan Tunceli’ye, Van’dan
Bitlis’e 1935 yılı Türkiye’sinin ne durumda olduğu gözler önüne
seren, devlet politikasını da belirleyen bir rapor düzenleyerek Atatürk'e sunmuştu.
Güneydoğu illerinden başladığı bu gezisinde,
bilahare Kars, Artvin, Rize , Trabzon, Erzurum, Erzincan güzergahını izleyen
İsmet İnönü, Şebinkarahisar üzerinden Giresun'a oradan da Ordu ve Samsun'a geçmişti.
4 Ağustos 1935 tarihli Cumhuriyet
Gazetesi'nde yer alan küçük bir habere göre,
"Başbakan İsmet İnönü yanındakilerle birlikte (3 Ağustos 1935 günü) saat üçde Şebinkarahisar'a gelmiş ve biraz dinlendikten
sonra Giresun'a hareket etmiştir. "
Başbakan İsmet İnönü'nün yanında
Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras ile Jandarma Genel Komutanı Kazım Orbay
olduğu halde geldiği Şebinkarahisar'da, şimdiki Kömbeler Pasajı'nın yerinde bulunan Mehmet Kömbe'ye ait evde
yemeğini yemiş, kendisi ile görüşen ve o
tarihte dahi yol ve kalkınma konusunda şikayetlerini dile getiren eşrafa
"elden geldiği kadar dertler merhem
olma" sözü vermiş, hatta Giresun eski Milletvekili Turan Alçelik'in
TBMM'de yaptığı bir konuşmasına göre de "vilayet olma hakkınızı iade edeceğiz" şeklinde
konuşmuştur.
Giresun'lular
tarafından Kulakkaya'da Cumhuriyet Marşı ile karşılanan Başbakan İsmet İnönü, Ankara'ya dönüşünde
Bayındırlık Bakanı (o zamanki söyleyişle Nafıa Vekili) Ali Çetinkaya'yı yol
sorununu incelemesi için Şebinkarahisar'a göndermiş, Ziraat Bankası kanalı ile
de ilçeye bir ekonomik destek sağlamıştır.
İsmet İnönü, 1935 yılındaki bu
gezi sonunda hazırladığı ve Atatürk’e
sunduğu kamuoyunda “Kürt Raporu” adı verilen raporunda, “Bayburt, Kelkit,
Şiran, Alucra, Şebinkarahisar, Koyulhisar, Reşadiye, Niksar, Erbaa
noktalarından geçen uzunluğuna ve Karadeniz’den gelen bütün irtibat yolların
değen bir güzergahın tayini” ni önermiştir.
1936 yılında vilayetliğin iadesi
için kendisini Ankara'da ziyaret eden Şebinkarahisar heyetinin, “Şebinkarahisar
vilayetinin kaldırılmasında isabet yoktur. Giresun ile aramızda yol yoktur.
Yazın birkaç ayında işleyen kervancılık döneminde kalan bir yoldur. Bizi yolsuz
ve öksüz bıraktınız. Bu motor devrinde perişan
oluyoruz” şeklindeki yakınmalarına karşı, Başbakan İsmet İnönü
“Ne demek istediğinizi anladım, ben o dağları deldireceğim, size
mükemmel yol açtıracağım” cevabını vermişti.
Ne yazık ki, ne Şebinkarahisar
vilayet oldu, ne Eğribel'e tünel
yapıldı. “Bayburt, Kelkit, Şiran, Alucra, Şebinkarahisar, Koyulhisar, Reşadiye,
Niksar, Erbaa noktalarından geçen" yol önerisi ise 1974 Ecevit Hükümeti
tarafından TETEK Projesi adı ile hayata geçirilmek istendi, ancak daha sonra
kurulan Demirel Hükümeti tarafından bu proje değiştirilerek yol
Suşehri-Reşadiye üzerinden, bugünkü
güzergahtan inşa edildi.
KAYNAKÇA
1- Saygı Öztürk, İsmet Paşa’nın Kürt
Raporu, İstanbul 2007
2-
Hasan Tahsin Okutan,
Şebinkarahisar, 1944
3- Ali Özdemir-Hasan Özhan, İlçe Oluşunun 50. Yılında
Şebinkarahisar, 1983
4-http://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/tutanak_b_sd.birlesim_baslangic_yazici?
P4=4828&P5=B&page1=21&page2=21
5- www.cumhuriyetarsivi.com
6- Yeni Şebinkarahisar Arşivi
Bu yazı Sn. Ünsal Çalık ile birlikte hazırlanmış ve Yeni Şebinkarahisar Gazetesi'nin 06.11.2012 tarihli sayısında yayınlanmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder