Salname

                SALNAME-İ  KARAHİSAR-I ŞARKİ 1890 (1308)

                                                                                                             

               Yıllık olarak adlandırılan Salnameler Osmanlı İmparatorluğunda,geçmiş yıllardaki önemli olayları özetleyen ve bulunduğu yılın özelliklerini ayrıntılarıyla ortaya koyan yayınlardır.

                İlk salname Said. Reşit Paşa , A. Vefik Paşa ve A. Cevdet Paşa tarafından 1847’de çıkarıldı. 1888’den itibaren devlet eliyle çıkarılmaya başlandı. İlk vilayet salnamesi de Trabzon’da 1864 yılında yayınlandı. Sivas Vilayeti’nin yayınladığı salname sayısı, ilki  1870  yılında olmak üzere 1907  yılına kadar, 17’dir.

             1890 (1308) yılında yayınlanan Sivas Vilayet Salnamesi’nde Karahisar-ı Şarki’den ve kazalarının genel durumundan bahsediliyor ve devlet görevlilerinin isimleri de salnamede yer alıyor.

           Salnamede dikkati çeken bir konu, Karahisar-ı Şarki merkez kazasında bir belediye teşkilatından bahsedilmemesi. Salnamede Karahisar-ı Şarki’de görevli olarak isimleri verilen kuruluşlar arasında belediye teşkilatı ve devlet görevlileri arasında belediye görevlileri yer almıyor.

            Salnameye göre, Karahisar-ı Şarki Sancağının (Livasının) 1888 (1306) yılı itibariyle geliri 4760133 (lira) olup, gideri de 1589304  (lira)dır.

              Karahisar-ı Şarki kasabası merkez vilayetin canib-i şarkisinde (doğu yönünde) vaki olup merkez vilayete 30 saattir.

            Kasaba-yı mezkurda 15 cami-i şerif ve 5 mescit ve 3 medrese ve 4 hamam ve 8 han ve 753 dükkan ve 2.450 hane ve 1 mekteb-i rüşdi ve 1 hükumet konağı ve 15 İslam ve 4 Hristiyan mektebi vardır.

Ma'a nevahi (bucaklar ile birlikte) kasaba-yı mezkure 7.642 hane ve 17.544 İslam ve 8.054 Hristiyan nüfusunu ve 124.574 dönümlük 26.744 kıta araziyi havi olup hınta (buğday), şair (arpa) ve hububat-ı saire ve envai esmar (meyveler) ve sebze ve ipek ve tütün hasıl olarak dahil ve haricde satılır. Kuvve-i inbatiyesi (üretim gücü) evasıt (orta) derecede olup bire altı hasılat verebilir. Cins-i hayvanattan koyun, keçi, esb (at), ester (katır), merkep, camus bulunur.

             Karahisar ve Temezre kasabalarında 50 kadar destgah olup iplik, çitari ve havlu ve çarşaf nesc (dokuma) ve imal olunur.

               Bir bab dakik (un) fabrikası vardır ve pazartesi günleri hafta pazarı kurulup dad-ü sited (alışveriş) edilir.

Görevliler

Mutasarrıf Ahmed Rasih Efendi

Naib (Vekil)  Mustafa Nuri Efendi

Meclis-i İdare    

Aza-yı Tabiiye (Atanmış Üyeler)

Reis Mutasarrıf Efendi

Naib Efendi

Muhasebeci Mehmed Emin Efendi

Müftü Abdülkerim Sıdkı Efendi

Tahrirat Müdürü Rıza Efendi

Meclis-i İdare Başkatibi Mehmed Abdi Efendi

Refiki Mehmed Şadi Efendi

Aza-yı Müntehabe (Seçilmiş Üyeler)

Abdülkadir Efendi

Mehmed Saib Efendi

İlya Ağa

Liva Tahrirat Kalemi

Müdür Efendi

Başkatib Ali Rıza Efendi

Evrak Memuru Ömer Şevki Efendi

Refiki Osman Efendi

Mübeyyiz (kalem katibi) Rıza Efendi

Refiki Salih Efendi

Muhasebe Kalemi

Başkatib Mehmed Vehbi Efendi

Merkez Mal Müdürü Hacı Bekir Efendi

Sandık Emini Manas Efendi

Muhasebe Mukayyidi (Kayıt Memuru) Aziz Efendi

Masarif (Gider) Katibi Mustafa Efendi

Varidat (Gelir) Katibi Abdullah Efendi

Ma'a Tahrir Vergi İdaresi

Vergi Memuru Abdullah Efendi  

Vergi Katibi Rıza Beg

Katibi Salih Efendi

Refiki Rıza Efendi            

Refiki Tahsin Efendi

Diğeri Mehmed Hamdi Efendi     

Nüfus Dairesi

Memuru Bekir Efendi

Katibi Münib Efendi

Mahkeme-i Bidayet

Ceza Reisi Yusuf Efendi

Müddei-i Umumi (Savcı) Muavini Mahmud Efendi

Başkatib Hüseyin Efendi

Müstantik (Sorgu Hakimi) Karabet Efendi

Aza Hafız Mustafa Efendi

Aza Rasim Efendi

Aza Sava Ağa

Aza Agob Ağa

Şeriyye Katibi Asım Efendi

Ceza Zabıt Katibi Ömer Efendi

Ceza Zabıt Katibi Arif Efendi

Hukuk Zabıt Katibi Zihni Efendi

Hukuk Zabıt Katibi Hüseyin Efendi

Aza Mülazımı (Stajyer üye) Mehmed Vasfi Efendi

Aza Mülazımı Mustafa Efendi

Mukavelat Muharriri (Noter) Zühdi Efendi

İcra Memuru Osman Beg

Defter-i Hakani (Tapu ve Kadastro)

Memuru Hüseyin Hasib Efendi

Başkatib Hacı Zühdi Efendi

Tapu Katibi Asım Efendi

Evkaf Dairesi (Vakıflar İdaresi)

Müdürü Mustafa Tevfik Efendi

Başkatib Ali Beg

Refiki Zühdi Efendi

Telgraf ve Posta İdaresi

Müdür Mehmed Şevki Efendi

Baş Muhabere Memuru Halil Efendi

Mekteb-i Rüşdi (Ortaokul)

Muallim-i Evvel Hüseyin Hamdi Efendi

Muallim-i Sani Hüseyin Efendi

Rik'a Muallimi Abdullah Efendi

Zabıta Memurları

Tabur Kumandanı Alay Begi Şevki Beg

Hesap Emini Edhem Efendi

Süvari Bölük Ağası Ahmed Efendi

Piyade Bölük Ağası Ahmed Ağa

Süvari Jurnal Emini Halid Efendi

Süvari Mülazımı (Teğmen) Ali Ağa

Piyade Mülazımı Ali Ağa

Pivadegan		Süvariyan
Kolvekili	2	Kolvekili	3
Muavini	4	Muavini	5
Neferat	20	Neferat	12
Tahsildaran	2	Tahsildaran	8
Ceman Yekün	28	Ceman Yekün	28

                KAYNAK: 1- Salname-i Vilayet-i Sivas, Fikri Karaman, İstanbul 2001

                                   2- www.basbakanlik.gov.tr

2008 Ağustos'unda hazırlanan bu yazı Yeni Şebinkarahisar Gazetesi'nde yayınlanmıştır.