İsola Köyü "Dukkamma" mı?

                                   İSOLA (GÜNEYGÖREN),  "DUKKAMMA" MI?

                      Kaynak, Teoman Alpaslan (http://www.giresungazete.net/yazar.asp?yaziID=13482)

                                                                 

            Hep bilir ve yazarız, Şebinkarahisar'ın ilk kuruluş yeri İsola (Güneygören) Köyüdür, ilk şehir İsola Kayası üzerinde kurulmuştur. Şebinkarahisar'ın Hititler dönemindeki adının Dukkamma olduğu, Hititlerin Şebinkarahisar'ın bulunduğu bölgeye "Azzi-Hayaşa" ülkesi adının verdikleri konusunda tarihçiler hem fikir. Bir çok incelemede ve tezlerde, Dukkamma Şebinkarahisar'a lokalize ediliyor.

            Şimdi soralım, İsola (Güneygören) Köyü  "Dukkamma"nın bulunduğu yer olabilir mi?

            Habip Rıza (Gökçen) Efendi, aile tarihçesinin Karahisar'a ait bölümünde, büyüklerinden işittiklerinden naklen İsola önlerinde yapılan bir savaştan bahsediyor.

            "Kurunu vusta zamanlarında bu şehire dört saat mesafede bulunan İsola kariyesi büyük bir şehir olup hükümdarın mahalli ikameti imiş.Üst tarafındaki kayada kale asarı hala mevcuttur.İsola’daki şehrin önlerinde büyük bir harp olmuş ol vaktin halına göre muzafferiyet İsola hükümdarında kalarak cihangirlik derecesinde çok muzafferiyetler temin etmiş. Bu şehirler mamur bulunmakta ve ahalisinin çokluğu sebebi ile taarruzdan emin olarak ferah fehur yaşamakta imişler"      Habip Rıza Efendi'nin bu anlatımı, Hitit İmparatoru II. Murşili'nin, "Azzi" ülkesine yaptığı seferi akla getiriyor.

       II. Murşilin Yıllıkları adı verilen tabletlerden elde edilen bilgiler göre,  Murşili II,  tahta çıkışının 10. yılında (olasılıkla M.Ö. 1335 yılında) Azzi-Hayaşa seferine çıkar. Sınır bölgesinde bulunan Ingalava şehrinden hareketle Azzi- Hayaşa üzerine yürür. Aripša (Giresun) ve Dukkamma (Şebinkarahisar) dışındaki şehirler savaştan çekinirler. Aripša'lıların gece baskınını engelleyen, Murşili II onların şehirlerini çok ağır şekilde yağmalatır. Bu durum karşısında Dukkammalılar teslim olacaklarını, Hitit ordusuna gönüllü katılacaklarını, ancak şehirlerinin yağmalanmamasını ister. Dukkammalılardan 3000 kişiyi Hattuşaş’a götürmek için ayıran Murşili II, şehrin   yağmalanmasını önler. Murşili, 11. hükümdarlık yılında yine Azzi’ye karşı sefere çıkmaya hazırlanırken, "Halimanalı Muttiş" adında bir elçi, Azzi Ülkesi’nin vasallık isteğini iletir. Bununla beraber 1000 kadar sivil esirin de iadesi yapılınca, Murşili seferinden vazgeçerek, Azzi’yi vasallığa kabul eder. Dolayısı ile Azzi Üülkesi ve buna bağlı olarak Dukkamma, Hitit egemenliğine girer.

            Habip Rıza Efendi'nin, savaşı İsola hükümdarının kazandığı ve İsola'daki şehrin ahalisinin çok olduğu şeklindeki anlatımı  ile II.Murşili'nin, şehri yağmalatmaması ve 3000 kişiyi alıp götürmesi birbiri ile örtüşüyor. Bu da bizi İsola'nın,  Dukkamma olabileceği sonucuna götürüyor.

            Yine, S. Yücel Şenyurt'un anlatımı ile, Hitit tabletlerinde yer alan II. Murşili’nin gücü karşısında korkan Azzi halkının dik yamaçlarda, yüksek dağlarda ve tahkimli kentlerde tutunabildikleri şeklindeki ifade, Azzi coğrafyası ve sosyal yapısı hakkında bilgi verdiği gibi, İsola ile karşılaştırıldığında, İsola 'nın Dukkamma olabileceği tezini kuvvetlendiriyor.

            Aynı şekilde, Betül Şenbak'ın, Azzi'lilerin,  Hitit ordularının ele geçirmekte zorlandıkları ve ulaşılması oldukça zor mevkilere kale kurdukları ve II. Murşili’nin  Azzi’ler arasından üç bin adamı kendi askeri birlikleri arasına almasının onların aynı zamanda iyi birer asker olduklarına ilişkin tespiti de İsola'nın, Dukkamma olarak lokalize edilmesini kolaylaştırıyor.

            Hasan Tahsin Okutan ve Ali Özdemir-Hasan Özhan'a göre, sadece Hititler döneminde değil, Frigler, Kimmerler, Medler ve Persler dönemlerinde de meskun olan İsola Kalesi, bir ucu Karadeniz'e uzanan Alucra'nın  İlimsu-Eşgüne  (Suyurdu-Demirözü) Yolu'nun darboğazı ağzına kurulmuş bir yerdi. İsola halkı, yedi yıl süren kıtlıkta Karagöl Dağı Kırklar Tepesine sığınmışlar, geri döndüklerinde de İsola'yı terkedip önce Eskiköy'e yeni bir kale yapmışlar, bilahare bugünkü yerleşimi oluşturmuşlardı.

            İsola'nın Dukkamma olması  neden önemli?

            Azzi ülkesi ve Azzililer hakkında Hitit tabletlerindeki sınırlı anlatımdan başka birşey bilinmiyor. Oysa ki, bazı tezlerde Dukkamma, Azzi ülkesinin merkezi olarak kabul ediliyor. İsola'nın Dukkamma olduğu sabitleşirse burada yapılacak kazılar, haklarında hiçbir şey bilinmeyen Azzililer ve Şebinkarahisar'ın Azzi/Hitit dönemi tarihi hakkında birçok bilginin ortaya çıkmasını sağlayabilir.

            Kısacası, Dukkamma, Nicopolis, Koloneia, Keygune, Karahisar-ı Şarki ve de Şebinkarahisar, Hitit/Azzi, Roma, Bizans, Selçuklu, Osmanlı,  şeklindeki süreç ile bir turizm merkezi niteliği kazanabiliriz. 

                                       İsola Kalesi ve kayanın eteğindeki Güneygören (İsola) Köyü

                                                  İsola Kalesi

                                    "İsola Kalesi"nin üstü (Fotoğraf çekim tarihi 30.09.2018)

            "İsola Kalesi"nden Şebinkarahisar'a Bakış (Fotoğraf çekim tarihi 30.09.2018)

 KAYNAKÇA:

1- Remzi Kuzuoğlu,  Eski Asurca Metinlerde Geçen Coğrafya Adları,  Doktora Tezi, Ankara 2007

2- S. Yücel Şenyurt,  Büyükardıç Kazısı, Ankara 2005

3- Pınar Bülbül Yaman,  Hitit Döneminde Anadolu Coğrafyası, Yüksek Lisans Tezi, Afyon 2006

4- Metin Alpaslan, II Murşili Dönemi, Doktora Tezi, İstanbul 2006

5- Sefa Yıldırım,  Okçular/Berta Havzası ve Çevresinde Tarihi ve Arkeolojik Araştırmalar, 

     Doktora Tezi, Erzurum 2007,

6- Veli Ünsal,  Eski Çağda Çoruh Havzası, Doktora Tezi, Erzurum 2006,

7- Özden Özdemir, İlkçağ Tarihinde Tercan ve Yakın Çevresi,  Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2005

     8- Habip Rıza Efendi (Gökçen) Aile Tarihçesi "Karahisar'a Ait" bölümü, 1933

     9- http://baydin2.blogspot.com.tr/2013/02/yerel-tarih_1101.html (Dukkamma)

    10- Betül Şenbak, Şiran ve Çevresi Höyük ve Kaya Mezarları, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum 2006

    11- Hasan Tahsin Okutan, Şebinkarahisar, Giresun 1943

    12- Ali Özdemir-Hasan Özhan, İlçe Oluşunun 50. Yılında Şebinkarahisar, 1983